login: hasło:

Absolwenci Wydziału Prawa 1969

O nas

Co wyszukano w lamusie pamięci

 

Absolwenci 69

aktywnie włączyli się po przeczytaniu

„Prolegomeny do umykających słów”

Zapraszałam 19 stycznia 2021 do wyszperania z pamięci słów i rzeczy, które za naszego życia „uciekły” z naszego słownika i otoczenia. Chodziło o to by przypomnieć sobie słowa, przedmioty, które były w użyciu za czasów naszej młodości i często zginęły nie tylko ze słownika ale często też z rzeczami, które zniknęły z naszego otoczenia. Przypomnijmy sobie: http://absolwenciprawa69.pl/kategoria.php?artykul=206&kat=2

Cieszymy się bo przesłaliście sporo „umykających” słów i przedmiotów.

Rozpoczął Staszek Shpetner. Uzupełniając pojęcie „biglarz” drwiącym tekstem piosenki (jak pisze: „wyprodukowanej najprawdopodobniej przez aktyw ZMP, który postrzegał przedstawicieli "b" i "b" jako element reakcyjny i wrogi PRL”):

A oto tekst:

"Biglarz buty ma zamszowe,

I skarpetki kolorowe,

Spodnie wąskie niby gacie,

Tłustą plamę na krawacie."

Ponadto dodaje: „I z zupełnie innej półki. Zastanawiam się czy dzisiejsze młode pokolenie wie co się kryje za "niewinną" propozycją handlową, "kup pan cegłę", tak częstą wtedy w odbudowywanych a zrujnowanych wojną miastach jak np.: Warszawa czy Wrocław, a niemającą nic wspólnego z dziedziną deweloperską.” Staszek Shpetner 

Karol Wronecki przysłał sporo propozycji ale ustaliliśmy, że część z nich wynika z znacznego oddalenia od Polski i niezupełnie jest „znikającymi słowami”. Przykładowa „calówka” wcale nie zanikła a wręcz stanowi ciągły element oprzyrządowania naszego Pana Majstra, który po wielokroć podczas remontu czy budowy mówi: „Gdzie jest moja calówka” tak więc szuka, tak jak szukał przed laty swojego nieodzownego narzędzia. Tak też „esencja” jako napar herbaty w czajniczku, który się potem dolewało do gorącej wody nie została wyparta zupełnie przez herbatę „w torebce”.

Faktycznie nie jest w użyciu następne pojęcie przytaczane przez Karola: „przyzba” zamiast ganek. Używało się tego pojęcia na wsi, w tej chwili przynajmniej na zachodzie, pojęcie przyzba wyszło z użycia. Kolejne: „adapter - zamiast gramofon” – mnie się wydaje, że również „gramofon” jest archaiczny – teraz używamy raczej pojęcia „odtwarzacz”.

Powiedziałabym, że w czołówce pojęć umykających znajdzie się przypomniany przez Karola „ortalion” – jako substytut płaszcza a ja dodałabym do tego z kategorii odzieżowej - koszulę „non-iron”.  Karol dodaje: „meblościankę z NRD, na której na Powstańców Śląskich stało cenne radio Grundig z czterema głośnikami”. Faktycznie pojęcie „meblościanki” wyszło z użycia co nie znaczy, że sam sposób zagospodarowania ścian nie jest stosowany. Kolejne przytaczane przez Karola pojęcia mają charakter regionalny: „szleka z glancem” - słodka bułka polana lukrem (poznańskie). Natychmiast sprawdziłam u osób mających związki z „poznańskiem” (komputer podkreśla mi to słowo jako archaizm) - „szleka z glancem” jest w użyciu tak jak „modra kapusta” przypisywana błędnie przez Karola poznaniakom – jest to dalej w użyciu określenie śląskie – w całej Polsce sprzedawana jest „Modra kapusta” w słoikach. No i na końcu Karol faktycznie zademonstrował znaczne oddalenie od częstych określeń podając jako zanikające słowo „przepalankę” czyli domową nalewkę - nie będę podawała składu bo Internet daje długą listę przepisów na „przepalankę” jak najbardziej nadającą się do użycia nie tylko w mowie ale i w konsumpcji.

Romek Kulikowski dołącza sporo słów i zabaw – w tym miejscu same słowa z tamtych lat zapomniane i w teraźniejszości raczej nie używane: „wichajster, kołchoźnik, huncwot, swołocz, ladaco, wałkoń, ciemięga, miglanc, fatygant, makagigi, wyrób czekolado - podobny, wydudlić itd. Myślę, że wszyscy Absolwenci 69 będą mieli trafne skojarzenia odnośni znaczenia tych słów. Na kolejne zapomniane i nie używane słowa czy zwroty daję szanse innym. Serdeczności, Romuald.”

Romek dołączył jeszcze sporą, interesującą listę „Zanikających gier” dziecięcych (i nie tylko) ale to już w następnym artykule.

            Bardzo do zadania przyłożył się Jasiek Kumor podając listę nazw przedmiotów, które wyszły z użycia – i tym zaczynamy następny temat „Zagubione przedmioty” – będziemy tą listę rozwijać w następnych artykułach – dlatego już dzisiaj zapraszam Was do szukania „zagubionych przedmiotów”. List Jaśka przytaczam w całości:

„Drodzy, przesyłam parę uwag na temat rzeczy /narzędzi/ i ich nazw, które nie występują w powszechnym użyciu, w oparciu o własne obserwacje i doświadczenia z lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia z północnych terenów powiatu krośnieńskiego. Na wstępie muszę zastrzec, że tereny te nie posiadały dobrej infrastruktury: brak elektryczności (elektryfikację zakończono w latach 1958-59), szutrowe drogi, brak wodociągów i kanalizacji, trudno dostępna komunikacja publiczna, wiele budynków mieszkalnych i gospodarczych krytych strzechą, rozdrobnienie gospodarstw rolnych. Podane warunki społeczno-gospodarcze powodowały, że miejscowa ludność w swoim bytowaniu posługiwała się prostymi narzędziami, aczkolwiek skutecznymi, ale wymagającymi znacznego wysiłku fizycznego. W dalszej części pominę opisy techniczne używanych narzędzi, które są dostępne na stronach Wikipedii.

Należały do nich: sierp, cep, tara, kijanka, cebrzyk, nosidło, konew.

Sierpami żęto przede wszystkim zboża, szczególnie żyto, którego długa i twarda słoma służyła do wyrobu kiczek będących materiałem na strzechy. Zaznaczam, że zboża żęto wtedy głównie przy pomocy kos przez kosiarzy i odbierających ściętą roślinę.

Cepem młócono zboża, koniczynę, groszek i bób. Omłoty zboża miały następujący przebieg: Na klepisku w stodole rozkładano snopy w dwóch rzędach kłosami skierowanym do środka i obijano je cepem z obydwu stron. Później snopy rozwiązywano w celu pełnego wymłócenia ziarna. Uzyskany urobek czyszczono drewnianymi grabiami z dłuższych kawałków słomy, zgarniano w jedno miejsce, młynkowano i zsypywano drewnianymi szuflami do płóciennych worków, oddzielając ziarno dobre od gorszej jakości (pośladu).

Tara metalowa lub drewniana oraz kijanka (nieduży kawałek deseczki) służyły do ostatecznego usuwania brudu z wygotowywanej pościeli i grubszej odzieży. Kijanki gospodynie używały przy płukaniu prania w potoku lub rzece.

Cebrzyk zrobiony z drewnianych klepek opasanych metalową lub wiklinową bednarką służył do prania pościeli i odzieży, przygotowywania paszy dla zwierząt, mycia naczyń, do czynności higienicznych ludzi (oczywiście osobny dla nich), przenoszenia i przechowywania płodów rolnych.

Nosidło miało na celu ulżenie wysiłkowi człowieka w przenoszeniu wody i różnych materiałów w terenie nierównym gruntowo, ponieważ ciężar był rozłożony po równo na obie strony ciała.

Konew - naczynie przeważnie z klepek drewnianych, służyło do przetrzymywania i przenoszenia wody i innych cieczy.

Żarna, które służyły do ręcznego przemiału ziaren  żyta i pszenicy. Z przemiału uzyskiwano razową mąkę do wypieku chleba i zarobienia ciasta na "zacierkę" (rwane kluski) do zagotowania w wodzie lub mleku, a także jako dodatek do paszy dla zwierząt gospodarskich.

Powyższe stanowi dowód na dokonanie się olbrzymiego skoku cywilizacyjnego za naszego długiego już życia. Z pozdrowieniami -JK”

Zaginione przedmioty” i „zaginione gry i zabawy dzieci” w następnym artykule – zapraszam do przesyłania kolejnych terminów związanych z tymi hasłami.

Opracowanie Renata Gryglaszewska 

Ilustracje przesłał Kornel Kapołka (źródło Internet)

 

3 lutego 2021

Galeria zdjęć

Więcej z działu "O nas"...

  1. Drodzy AbsolwenciPrawa69!!!
  2. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów 2024 rok
  3. 8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet
  4. Spotkanie w Salonie Śląskim 5 marca 2024 r.
  5. Pożegnaliśmy Jagodę Kulikowską
  6. Smutna wiadomość
  7. Trybunał Konstytucyjny na nowo
  8. Na dobre życzenia nigdy nie jest zbyt późno.
  9. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim - 6 lutego 2024
  10. To nie jest kraj dla ludzi po siedemdziesiątce
  11. OBYWATEL - W POSZUKIWANIU PRZESTRZENI I ORĘŻA
  12. Styczniowe spotkanie w Salonie Śląskim - 16 stycznia 2024r.
  13. Drodzy Absolwenci Prawa 69
  14. Zbliżają się Święta i Nowy Rok
  15. Grudniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  16. Wspomnienie o Romku Kulikowskim
  17. 1-szego listopada wspominamy zmarłych.
  18. O Polsce w Europie, o Mnie, o Tobie i …. o Nas
  19. W ogródku Salonu Śląskiego
  20. Wrześniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  21. Odwiedzamy naszego absolwenta Marka Rafalskiego w Poznaniu
  22. Zmarła Krystyna Lapeta - Jastrzębska
  23. Kolejne spotkanie Absolwentów69 w Concordii Taste
  24. Quo vadis Izraelu – raz jeszcze
  25. Spotykamy się już w sierpniu we Wrocławiu
  26. Jak odbudować państwo prawa w Polsce?
  27. Paragrafy zniewalają
  28. O aktualnej sytuacji w Izraelu
  29. Pałac w Pszczynie i Rynek
  30. XXV Zjazd Absolwentów Prawa 69
  31. Jak wytłumaczyć i opowiedzieć o tym, co jest niemożliwe do wytłumaczenia i opowiedzenia?
  32. Ostatnia chwila na odpis podatku na Fundację Pomocna Dłoń
  33. Drodzy Absolwenci Prawa 69!!! Serdecznie i świątecznie
  34. ZAPROSZENIE - Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023
  35. Chodźcie śmiało – strona wolna od wirusa
  36. Dzień kobiet po babsku
  37. Absolwenci 69 Absolwentkom
  38. Małe zjazdy – DUŻY Prezes
  39. Salon Śląski ponownie nas gościł
  40. Carpe diem!
  41. Żegnamy naszą Absolwentkę 69! Odeszła Wirmina Kurek
  42. Pożegnaliśmy Romualda Kulikowskiego – wczoraj - 30 stycznia 2023r.
  43. Absolwenci wspominają
  44. Absolwenci wspominają Romualda Kulikowskiego "Romka"
  45. Absolwenci Prawa 69 płaczą.
  46. Jeszcze trochę o problemach ustrojowych Izraela
  47. Naszym kolegom Absolwentom69
  48. Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023!
  49. Absolwenci 69 kolejny raz w Salonie Śląskim
  50. Na marginesie artykułu prof. Tomasza Tadeusza Koncewicza
  51. Polski TK trzeba będzie odbudować od podstaw
  52. Drugie spotkanie w Salonie śląskim.
  53. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim
  54. Absolwenci69 w Salonie Śląskim
  55. Z wielkim żalem żegnamy naszego Absolwenta Prawa69
  56. „Absolwenci 1969” w sztafecie zmian pokoleniowych
  57. Spotkanie na Uniwersytecie Wrocławskim w Auli Leopoldyna 2022r.
  58. Spotkanie pod Szermierzem (druga cześć 24-go Zjazdu Absolwentów)
  59. Dwudziesty czwarty Zjazd Absolwentów Prawa 69 (cz.1-sza)
  60. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów Prawa 69
  61. Teraz wiemy czemu Rudawy to Rudawy
  62. Wspomnienie o Aldonie Tychowskiej
  63. Żegnamy naszą koleżankę
  64. „Przyszła pani z lasu”
  65. Przymierzamy się do Zjazdu – przychodźcie na Skype
  66. Już wiosna - Święta, Święta
  67. Jeśli jesteś Europą, jaka jest Twoja historia w 2022 roku?
  68. Świat nie kompatybilny
  69. Za zdrowie Pań
  70. Smutna wiadomość
  71. Żegnamy naszą koleżankę
  72. Los wie kiedy się uśmiechnąć
  73. Procesy z dawnych lat
  74. Babcie i Dziadkowie!
  75. Absolwenci Wydziału Prawa 69`
  76. Kornel o świątecznej lekturze
  77. Na ten Nowy Rok 2022
  78. Zbliżają się Święta
  79. Kanadyjska Kolumbia Brytyjska (BC) pod wodą.
  80. Obchody Dnia Niepodległości w Polsce widziane z Izraela
  81. My siedemdziesięcioletni plus - wykluczeni.
  82. Refleksje na temat upływającego czasu
  83. Konspira, czyli spotkanie Absolwentów 69
  84. O relacjach pomiędzy prawem międzynarodowym a Konstytucją RP
  85. Żegnamy
  86. Żegnamy Absolwenta Prawa 69
  87. Nienawiść i jad nie popłaca
  88. Zniewaga
  89. Pierwszy w dziejach "proces" o zniesławienie
  90. Cudzołóstwo w starych dokumentach
  91. Bądźmy zawsze razem
  92. O dwóch kółkach
  93. Kończy się okres rozliczeniowy podatku za 2020 rok
  94. Na tle wspomnień z Dwudziestolatki
  95. Pesach – Wielkanoc - Pascha
  96. Dalej Absolwenci 69 spotykają się na Skype
  97. Żegnamy naszego kolegę
  98. Fałsz Kobiety
  99. Rusycyzmy przyswojone
  100. Rozpoczynamy nowy temat
  101. Moim koleżankom Absolwentkom69
  102. Gry i zabawy
  103. Co wyszukano w lamusie pamięci
  104. Utwory kabaretu Bezpłatna protekcja
  105. Prolegomena do umykających słów
  106. Co nas drażni (dziwi) w ramach różnicy pokoleń.
  107. Drodzy Absolwenci 69
  108. Jesień trzeba zobaczyć lub usłyszeć
  109. TRZY CHANDRY
  110. Odświeżamy nasze pasje
  111. Historia Kabaretu Prawników
  112. Wspomnienie o Romanie Wtorku
  113. Mario
  114. Zapasy z koronowanym wirusem trwają
  115. Zjazd pod koroną wirusa
  116. Spotykajmy się w czasie epidemii
  117. Smutna wiadomość
  118. Świątecznie lecz bezpiecznie
  119. Nowy tomik wierszy
  120. Zjazd odwołany
  121. Kolejny, już 24-ty, coroczny zjazd Absolwentów Prawa 69
  122. Ruch na naszej absolwenckiej stronie
  123. Koledzy Absolwenci - DO ROBOTY
  124. Spotkanie teatralne – ostatnie w 2019 roku
  125. Drodzy Absolwenci
  126. Przeszło stu prawników – Absolwentów Prawa 69
  127. Przykra informacja
  128. Słowo o Jurku
  129. Po raz dziesiąty odwiedziliśmy Rudę Milicką
  130. Bystrzyca Kłodzka na lipcowe spotkanie
  131. Pół wieku od zakończenia studiów!
  132. Absolwenci69!
  133. Nasi Drodzy Absolwenci
  134. Zjazd w dniach od 7 do 9 czerwca 2019
  135. Zaproszenie na Uroczysty Zjazd Jubileuszowy
  136. Same serdeczności
  137. Wyższa Szkoła Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
  138. Akademia Sztuk Teatralnych
  139. Dwunaste spotkanie z WCA na szlaku Akademickiego Wrocławia
  140. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
  141. Kolejna przygoda na drodze Akademickiego Wrocławia
  142. Akademia Wychowania Fizycznego
  143. Spotkanie ultranowoczesności z historią
  144. Spotkanie z nauką.
  145. Spotkanie w Ossolineum
  146. Komitet organizacyjny jak dzwon
  147. W drodze na kolejny Zjazd Absolwentów 69
  148. Grawitacja spada a moc rośnie
  149. Spacer wrocławskim traktem teatralnym
  150. Papieski Wydział Teologiczny
  151. Wielkanoc 2018 roku
  152. Profani w świątyni sztuki
  153. Akademia Sztuk Pięknych
  154. XXI Zjazd - Krynica - Zdrój, Słowacja
  155. Człowiek renesansu
  156. Cieszmy się Świętami
  157. IMAGINARIUM
  158. Pierwszy listopada
  159. Pociągiem do Szczecina na dwudziesty zjazd
  160. Mały zjazd w Gdańsku - drugi dzień
  161. Obyśmy zdrowi byli
  162. Program XX Zjazdu „ABSOLWENCI 69”
  163. Zjazd w Szczecinie - czerwiec 2017 r.
  164. Na ten Nowy Rok
  165. Czas płynie
  166. Jubileusze – jubileusze
  167. Autobus na początek XIX Zjazdu Absolwentów Prawa69
  168. Majówka turystyczna
  169. Święta, Święta, Święta
  170. Serdeczne gratulacje składamy
  171. XIX Zjazd Absolwentów 69!
  172. Oby nam się dobrze wiodło w kolejnym roku
  173. Usiądźmy przy stole
  174. Krasnal Paragrafek usynowiony
  175. IMMATRYKULACJA
  176. I cóż, że się zmieniamy – numer grupy zostaje ten sam.
  177. Jesień, jesień już
  178. Trudno dziś uwierzyć - czterdzieści pięć lat minęło
  179. W 2015 odwiedzimy Pragę
  180. Absolwenci Wydziału Prawa 1969 strona „Pod Paragrafkiem”
  181. Redakcja

Copyright © 2014 | Łukasz Parysek & Absolwenci Wydziału Prawa 1969