login: hasło:

Absolwenci Wydziału Prawa 1969

Dlaczego "Absolwenci 69"

Rusycyzmy przyswojone

 

do polskich wyrażeń.

Na temat rusycyzmów

piszą wspólnie Renata i Jasiek

Zanim przejdziemy do „wypracowania” Jaśka - jak on sam nazywa swój tekst, chciałam przytoczyć anegdotę o „poczuciu” wpływu języka rosyjskiego na niektóre zwroty używane po polsku, którą możemy znaleźć w książce Michała Choromańskiego.

Pomijamy tu przyczyny historyczne, mające wpływ na przenikanie rusycyzmów do naszego języka, bo nie miejsce tu na rozwijanie ich w dość ograniczonych ramach opracowania – a wszyscy znamy je przecież z naszej historii.

Choromański w Memuarach przytacza zabawne zdarzenie, w którym uczestniczył m. in. Witkacy u dr Birula w Zakopanym podczas tzw. kokainowych „orgietek”.

„Witkacy wrócił z gabinetu Biruli, mocno pociągając nosem. – Zupełnie niesamowite uczucie – wymamrotał (…) – Wszystko i wszyscy tacy wypukli. Ciekawy jestem, czy coś po mnie na zewnątrz widać?

Dr Birula przyjrzał mu się.

- Dla każdego postronnego widza jesteś taki jak zawsze – odpowiedział.

Witkacy usiadł przy stole. Jakeś ty powiedział? Dla postronnego widza?- zdziwił się. Ja cię nie zrozumiałem, bo użyłeś rusycyzmu. Postronny widz! Nie ma takiego wyrazu po polsku.

(…) – Jak to? – słabo zaprotestował ktoś inny. – Pochodzę z Galicji i nikt mnie na żadnych rusycyzmach nie przyłapał. Zawsze mówiłem „postronny widz”, „postronny człowiek” (…)

Jeszcze kilka osób próbowało nieśmiało protestować jednak Witkacy z właściwą sobie agresywnością i brawurą wytłumaczył wszystkim, (…) „że właśnie w Galicji rusycyzmy grasowały i grasują bezkarnie. (…) „Nie znając rosyjskiego „galileusze” w rusycyzmach połapać się nie mogli – stąd ten wyraz postronny widz”. Wszyscy obecni „zaczęli wołać chóralnie: - Masz rację, masz rację, to oczywisty rusycyzm!

- Do następnego dnia. Witkacemu kokaina z głowy wyparowała, przyszedł skruszony i powiedział: (…) „Widocznie jakieś zakłócenia słuchu (…) sam siebie nie rozumiem. Nagle wydało mi się, że słowo „postronny” po polsku po prostu nie istnieje. Ja, który język polski mam w kościach.”

Zarówno ja jak i Jasiek czasem mieliśmy wątpliwości czy jakieś zwroty i słowa są rusycyzmami czy jednak są rdzennie polskie. /R.G./

Dalej pisze Jasiek Kumor:

Przystępując do podania rusycyzmów występujących w języku polskim w moim miejscu rodzinnym i zamieszkania muszę poczynić istotną uwagę, że leży ono prawie w centrum dawnej Galicji.

Stąd też wpływy języka rosyjskiego nie były dominujące, a na polszczyznę miał także wpływ język niemiecki, ukraiński (rusiński) oraz łemkowski. Powtarzając za Wikipedią można stwierdzić, że w moich stronach wpływ języka rosyjskiego na naszą mowę był na tym samym poziomie co na innych terenach Polski, poza zaborem rosyjskim.

Podaję przykłady najpospolitszych rusycyzmów używanych w polskich zwrotach:

Słowa zapożyczone bezpośrednio z języka rosyjskiego:

Barachło (Барачо) – potocznie w polskim języku: „byle co”, ale w odniesieniu do rzeczy, a nie wydarzeń

Bardak (Бардак) - bałagan, nieporządek (np. ależ tu się zrobił bardak).

Chałtura, chałturszczyk – (Xаштурщик) – tandeciarz, mało ambitne zadanie wykonywane byle jak – czasem mówimy „Taki chałturszczyk” bezpośrednio zapożyczając słowo.

Durak (Дурак) -używany lekceważąco po polsku jako objaw głupoty; przekształconym rusycyzmem jest w polszczyźnie publicystycznej używane obecnie określenie „użyteczny idiota” (po rosyjsku Дурак полиезный)

Gieroj (Гирой) odważny, ryzykant

I tak  (И так) - tak więc, a zatem

Koniec końców (В конце концов) - wreszcie, ostatecznie.

Swołocz (Свооц) – określenie potoczne, pogardliwe na osoby urągające przyjętym zasadom

Ustrojstwo – taka ciekawostka, bo po rosyjsku to jest Гизмо jako takie bliżej nieokreślone urządzenie z przekonaniem, że termin pochodzi z języka rosyjskiego.

Wierchuszka (Виршушка) - tak też w czeskim, bułgarskim, niemieckim- bezpośrednie tłumaczenie odnoszące się do kierownictwa sprawującego władzę –taki termin występuje w wielu językach, ale najbardziej przypisywany jest rosyjskiemu

Toczka w toczkę (Точка в точкy) – używane po polsku do potwierdzenia identyczności - zamiast po polsku kropka w kropkę.

Chwatit (Чватит) – dość, wystarczy – często używane przy zniecierpliwieniu i chęci szybkiego zakończenia czegoś.

Obsobaczyć – nawymyślać, zrugać kogoś – pochodzi od psa po rosyjsku (Собака)

Na dzień dzisiejszy На сегодняшний день – prawidłowo: dzisiaj - natomiast „na dzień dzisiejszy” nie jest prawidłowym polskim zwrotem jest wyraźnym rusycyzmem; podobnie „na teraz”, rosyjskie: „на tiepier”

Po mojemu После моего– według mnie natomiast po mojemu to składniowy rusycyzm.

Wyliczankę tę kończymy komunikatem, że sporządzili ją Jasiek i Renata – dwoje lingwistycznych naturszczyków (co tłumaczenia już nie wymaga).

Jan Kumor i Renata Gryglaszewska

15 lutego 2021

Więcej z działu "Dlaczego "Absolwenci 69""...

  1. Drodzy AbsolwenciPrawa69!!!
  2. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów 2024 rok
  3. 8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet
  4. Spotkanie w Salonie Śląskim 5 marca 2024 r.
  5. Pożegnaliśmy Jagodę Kulikowską
  6. Smutna wiadomość
  7. Trybunał Konstytucyjny na nowo
  8. Na dobre życzenia nigdy nie jest zbyt późno.
  9. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim - 6 lutego 2024
  10. To nie jest kraj dla ludzi po siedemdziesiątce
  11. OBYWATEL - W POSZUKIWANIU PRZESTRZENI I ORĘŻA
  12. Styczniowe spotkanie w Salonie Śląskim - 16 stycznia 2024r.
  13. Drodzy Absolwenci Prawa 69
  14. Zbliżają się Święta i Nowy Rok
  15. Grudniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  16. Wspomnienie o Romku Kulikowskim
  17. 1-szego listopada wspominamy zmarłych.
  18. O Polsce w Europie, o Mnie, o Tobie i …. o Nas
  19. W ogródku Salonu Śląskiego
  20. Wrześniowe spotkanie w Salonie Śląskim.
  21. Odwiedzamy naszego absolwenta Marka Rafalskiego w Poznaniu
  22. Zmarła Krystyna Lapeta - Jastrzębska
  23. Kolejne spotkanie Absolwentów69 w Concordii Taste
  24. Quo vadis Izraelu – raz jeszcze
  25. Spotykamy się już w sierpniu we Wrocławiu
  26. Jak odbudować państwo prawa w Polsce?
  27. Paragrafy zniewalają
  28. O aktualnej sytuacji w Izraelu
  29. Pałac w Pszczynie i Rynek
  30. XXV Zjazd Absolwentów Prawa 69
  31. Jak wytłumaczyć i opowiedzieć o tym, co jest niemożliwe do wytłumaczenia i opowiedzenia?
  32. Ostatnia chwila na odpis podatku na Fundację Pomocna Dłoń
  33. Drodzy Absolwenci Prawa 69!!! Serdecznie i świątecznie
  34. ZAPROSZENIE - Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023
  35. Chodźcie śmiało – strona wolna od wirusa
  36. Dzień kobiet po babsku
  37. Absolwenci 69 Absolwentkom
  38. Małe zjazdy – DUŻY Prezes
  39. Salon Śląski ponownie nas gościł
  40. Carpe diem!
  41. Żegnamy naszą Absolwentkę 69! Odeszła Wirmina Kurek
  42. Pożegnaliśmy Romualda Kulikowskiego – wczoraj - 30 stycznia 2023r.
  43. Absolwenci wspominają
  44. Absolwenci wspominają Romualda Kulikowskiego "Romka"
  45. Absolwenci Prawa 69 płaczą.
  46. Jeszcze trochę o problemach ustrojowych Izraela
  47. Naszym kolegom Absolwentom69
  48. Zjazd, Zjazd, Zjazd 2023!
  49. Absolwenci 69 kolejny raz w Salonie Śląskim
  50. Na marginesie artykułu prof. Tomasza Tadeusza Koncewicza
  51. Polski TK trzeba będzie odbudować od podstaw
  52. Drugie spotkanie w Salonie śląskim.
  53. Kolejne spotkanie w Salonie Śląskim
  54. Absolwenci69 w Salonie Śląskim
  55. Z wielkim żalem żegnamy naszego Absolwenta Prawa69
  56. „Absolwenci 1969” w sztafecie zmian pokoleniowych
  57. Spotkanie na Uniwersytecie Wrocławskim w Auli Leopoldyna 2022r.
  58. Spotkanie pod Szermierzem (druga cześć 24-go Zjazdu Absolwentów)
  59. Dwudziesty czwarty Zjazd Absolwentów Prawa 69 (cz.1-sza)
  60. Zjazd, Zjazd, Zjazd Absolwentów Prawa 69
  61. Teraz wiemy czemu Rudawy to Rudawy
  62. Wspomnienie o Aldonie Tychowskiej
  63. Żegnamy naszą koleżankę
  64. „Przyszła pani z lasu”
  65. Przymierzamy się do Zjazdu – przychodźcie na Skype
  66. Już wiosna - Święta, Święta
  67. Jeśli jesteś Europą, jaka jest Twoja historia w 2022 roku?
  68. Świat nie kompatybilny
  69. Za zdrowie Pań
  70. Smutna wiadomość
  71. Żegnamy naszą koleżankę
  72. Los wie kiedy się uśmiechnąć
  73. Procesy z dawnych lat
  74. Babcie i Dziadkowie!
  75. Absolwenci Wydziału Prawa 69`
  76. Kornel o świątecznej lekturze
  77. Na ten Nowy Rok 2022
  78. Zbliżają się Święta
  79. Kanadyjska Kolumbia Brytyjska (BC) pod wodą.
  80. Obchody Dnia Niepodległości w Polsce widziane z Izraela
  81. My siedemdziesięcioletni plus - wykluczeni.
  82. Refleksje na temat upływającego czasu
  83. Konspira, czyli spotkanie Absolwentów 69
  84. O relacjach pomiędzy prawem międzynarodowym a Konstytucją RP
  85. Żegnamy
  86. Żegnamy Absolwenta Prawa 69
  87. Nienawiść i jad nie popłaca
  88. Zniewaga
  89. Pierwszy w dziejach "proces" o zniesławienie
  90. Cudzołóstwo w starych dokumentach
  91. Bądźmy zawsze razem
  92. O dwóch kółkach
  93. Kończy się okres rozliczeniowy podatku za 2020 rok
  94. Na tle wspomnień z Dwudziestolatki
  95. Pesach – Wielkanoc - Pascha
  96. Dalej Absolwenci 69 spotykają się na Skype
  97. Żegnamy naszego kolegę
  98. Fałsz Kobiety
  99. Rusycyzmy przyswojone
  100. Rozpoczynamy nowy temat
  101. Moim koleżankom Absolwentkom69
  102. Gry i zabawy
  103. Co wyszukano w lamusie pamięci
  104. Utwory kabaretu Bezpłatna protekcja
  105. Prolegomena do umykających słów
  106. Co nas drażni (dziwi) w ramach różnicy pokoleń.
  107. Drodzy Absolwenci 69
  108. Jesień trzeba zobaczyć lub usłyszeć
  109. TRZY CHANDRY
  110. Odświeżamy nasze pasje
  111. Historia Kabaretu Prawników
  112. Wspomnienie o Romanie Wtorku
  113. Mario
  114. Zapasy z koronowanym wirusem trwają
  115. Zjazd pod koroną wirusa
  116. Spotykajmy się w czasie epidemii
  117. Smutna wiadomość
  118. Świątecznie lecz bezpiecznie
  119. Nowy tomik wierszy
  120. Zjazd odwołany
  121. Kolejny, już 24-ty, coroczny zjazd Absolwentów Prawa 69
  122. Ruch na naszej absolwenckiej stronie
  123. Koledzy Absolwenci - DO ROBOTY
  124. Spotkanie teatralne – ostatnie w 2019 roku
  125. Drodzy Absolwenci
  126. Przeszło stu prawników – Absolwentów Prawa 69
  127. Przykra informacja
  128. Słowo o Jurku
  129. Po raz dziesiąty odwiedziliśmy Rudę Milicką
  130. Bystrzyca Kłodzka na lipcowe spotkanie
  131. Pół wieku od zakończenia studiów!
  132. Absolwenci69!
  133. Nasi Drodzy Absolwenci
  134. Zjazd w dniach od 7 do 9 czerwca 2019
  135. Zaproszenie na Uroczysty Zjazd Jubileuszowy
  136. Same serdeczności
  137. Wyższa Szkoła Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu
  138. Akademia Sztuk Teatralnych
  139. Dwunaste spotkanie z WCA na szlaku Akademickiego Wrocławia
  140. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
  141. Kolejna przygoda na drodze Akademickiego Wrocławia
  142. Akademia Wychowania Fizycznego
  143. Spotkanie ultranowoczesności z historią
  144. Spotkanie z nauką.
  145. Spotkanie w Ossolineum
  146. Komitet organizacyjny jak dzwon
  147. W drodze na kolejny Zjazd Absolwentów 69
  148. Grawitacja spada a moc rośnie
  149. Spacer wrocławskim traktem teatralnym
  150. Papieski Wydział Teologiczny
  151. Wielkanoc 2018 roku
  152. Profani w świątyni sztuki
  153. Akademia Sztuk Pięknych
  154. XXI Zjazd - Krynica - Zdrój, Słowacja
  155. Człowiek renesansu
  156. Cieszmy się Świętami
  157. IMAGINARIUM
  158. Pierwszy listopada
  159. Pociągiem do Szczecina na dwudziesty zjazd
  160. Mały zjazd w Gdańsku - drugi dzień
  161. Obyśmy zdrowi byli
  162. Program XX Zjazdu „ABSOLWENCI 69”
  163. Zjazd w Szczecinie - czerwiec 2017 r.
  164. Na ten Nowy Rok
  165. Czas płynie
  166. Jubileusze – jubileusze
  167. Autobus na początek XIX Zjazdu Absolwentów Prawa69
  168. Majówka turystyczna
  169. Święta, Święta, Święta
  170. Serdeczne gratulacje składamy
  171. XIX Zjazd Absolwentów 69!
  172. Oby nam się dobrze wiodło w kolejnym roku
  173. Usiądźmy przy stole
  174. Krasnal Paragrafek usynowiony
  175. IMMATRYKULACJA
  176. I cóż, że się zmieniamy – numer grupy zostaje ten sam.
  177. Jesień, jesień już
  178. Trudno dziś uwierzyć - czterdzieści pięć lat minęło
  179. W 2015 odwiedzimy Pragę
  180. Absolwenci Wydziału Prawa 1969 strona „Pod Paragrafkiem”

Copyright © 2014 | Łukasz Parysek & Absolwenci Wydziału Prawa 1969